Với lượng bia rượu tiêu thụ cao ngất ngưỡng mỗi năm,Việt Nam có đến 33,5% dân số sử dụng bia rượu và đang phải đối diện với hàng loạt căn bệnh liên quan đến gan. Trong đó, xơ gan do bia rượu là căn bệnh nguy hiểm xếp hàng thứ 2 chỉ sau ung thư gan. Xơ gan tàn phá tế bào gan, là một quá trình khiến gan suy kiệt dần, không thể đảo ngược. Số bệnh nhân xơ gan và tử vong do bia rượu đã “vượt mặt” cả xơ gan do virus.
Xơ gan là tình trạng xơ hóa dần mô gan bình thường gây ảnh hưởng đến cấu trúc và sự tái tạo của tế bào gan, gan mất dần chức năng hoạt động theo thời gian. Đặc trưng bởi sự xơ hóa và hoại tử của tế bào gan, hình thành những nốt gan bất thường.
Xơ gan là tình trạng xơ hóa dần mô gan bình thường làm gan mất dần chức năng
Theo y học, nguyên nhân xơ gan là do các tác nhân gây hại như rượu bia, virus viêm gan, nhiễm độc (thực phẩm, thuốc…) tấn công liên tục trong thời gian dài làm tế bào Kupffer (nằm ở xoang gan) hoạt động quá mức và sản sinh ra nhiều chất gây viêm đặc biệt là Leukotriene, Interleukin, TNF-α… trong đó nổi bật là yếu tố gây viêm TGF-β yếu tố kích hoạt tế bào hình sao sản sinh mô sợi. Mô sợi hình thành ngày càng nhiều sẽ gây tắc nghẽn các con đường dẫn máu dẫn vào gan, làm chết dần chết mòn tế bào gan. Mô sẹo đã hình thành sẽ tồn tại vĩnh viễn, không thể phục hồi như trước. Đây là biến chứng nguy hiểm của bệnh viêm gan mạn tính, gan nhiễm mỡ.
Ban đầu, lượng tế bào gan bị hoại tử không nhiều nên không có triệu chứng xuất hiện. Nhưng khi tế bào gan bị hủy hoại càng nhiều, mô xơ hóa lan rộng, bệnh bắt đầu có triệu chứng điển hình như hội chứng tăng áp lực tĩnh mạch cửa. “Mấu chốt” ở chỗ các tiến trình của xơ gan diễn biến một cách chậm chạp hơn nên bệnh nhân thường không phát hiện sớm bệnh. Nghiên cứu cho thấy, mức độ tàn phá gan của các chất gây viêm do tế bào Kupffer tiết ra còn nguy hiểm hơn nhiều lần so với độc chất từ rượu bia gây ra.
Trong số những nguyên nhân xơ gan thì xơ gan do bia rượu chiếm hơn một nửa số ca tử vong. Nếu như 10 năm trước, nguyên nhân xơ gan chủ yếu gây viêm gan là do virus thì gần đây (2019) lại chủ yếu là xơ gan do bia rượu. Chất cồn và các độc tố trong rượu sẽ kích hoạt tế bào Kupffer hoạt động quá mức và sản sinh ra nhiều chất gây viêm, làm tổn thương và hủy hoại các tế bào gan. Qua thời gian, tế bào gan thoái hóa mỡ, tổ chức xơ phát triển dẫn đến xơ gan. Các bệnh nhân xơ gan do rượu hầu hết đến viện khi bệnh đã nặng, cơ thể xuất hiện các biến chứng rõ ràng như xuất huyết tiêu hoá, vàng da, cổ trướng, viêm tụy.
Những năm gần đây số ca mắc xơ gan do bia rượu đã vượt mặt xơ gan do virus
Ở những bệnh nhân xơ gan nặng, hội chứng tăng áp tĩnh mạch cửa thường xuất hiện với các triệu chứng: báng bụng, xuất huyết tiêu hoá, tuần hoàn bàng hệ (các tĩnh mạch ngoài có nông màu xanh nổi lên và phát triển các nhánh dưới da bụng)... Ung thư gan là một trong những mối nguy hại lớn nhất của xơ gan. Sự phát triển của ung thư thường bắt đầu xuất hiện sau khi người bệnh đã bắt đầu uống rượu từ 2 năm trở đi, thậm chí ngay cả sau khi đã cai rượu.
Các bác sĩ cho biết, đa số những bệnh nhân xơ gan do bia rượu có kèm theo bệnh lý về dạ dày, các bệnh về thực quản, xuất huyết tiêu hóa. Bệnh nhân khi bị xuất huyết tiêu hóa thường rất dễ nhận biết bởi các biểu hiện đặc trưng như mệt mỏi, chán ăn, nôn ra máu, vàng mắt, vàng da, đi đại tiện ra máu, đại tiện phân đen như bã cà phê. Mức độ mất máu có thể nhẹ tới vừa, thậm chí nhiều trường hợp chảy máu nặng gây mất máu nghiêm trọng, đe dọa tới tính mạng bệnh nhân.
Xơ gan do bia rượu không có triệu chứng hoặc triệu chứng rất mờ nhạt cho đến khi các tổn thương lan rộng, bệnh có những biến chứng nặng. Một số triệu chứng có thể nhận biết xơ gan như:
Khi phát hiện các triệu chứng nghi ngờ mắc xơ gan người bệnh cần đến cơ sở y tế chuyên khoa để thăm khám và được bác sĩ tư vấn phác đồ điều trị càng sớm càng tốt. Đặc biệt, để bảo vệ lá gan của mình, mỗi người cần chủ động phòng ngừa bệnh xơ gan cũng như các bệnh lý về gan nguy hiểm bằng cách kiểm soát tốt hoạt động của tế bào Kupffer như:
Rượu bia không chỉ là “kẻ thù” đầu độc và hủy hoại gan gây các bệnh lý về gan nguy hiểm như xơ gan, ung thư gan... mà còn là “thủ phạm” làm tổn hại hầu hết các cơ quan nội tạng trong cơ thể. Do đó, dùng rượu bia ở mức độ cho phép là cách thiết thực nhất để bảo vệ lá gan của mình ngay hôm nay.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo, người trưởng thành chỉ nên dùng mỗi ngày khoảng 270ml bia hoặc 125ml rượu vang hoặc 25ml rượu mạnh. Nếu dùng quá mức này được coi là lạm dụng và gây ra nhiều tác hại nguy hiểm cho gan và các bộ phận khác của cơ thể.
Ngoài việc hạn chế rượu bia, một lối sống lành mạnh, chế độ dinh dưỡng hợp lý là cách để chăm sóc và bảo vệ lá gan luôn khỏe mạnh.
Dành nhiều thời gian cho cơ thể nghỉ ngơi, tránh làm việc quá sức, tránh thức khuya quá 23h, duy trì chế độ tập luyện thể dục thể thao 30 phút mỗi ngày để đốt cháy calo và giúp cơ thể sản sinh nhiều Glutathione – chất tham gia vào quá trình giải độc gan. Hạn chế tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, khói bụi để giảm bớt gánh nặng cho gan.
Bổ sung các loại thức ăn có chứa nhiều chất xơ, vitamin, khoáng chất hỗ trợ cho quá trình chuyển hóa các chất của gan như: ăn nhiều trái cây (cam, bưởi, chuối, táo, dâu…), nhiều rau xanh, cá tươi, thịt nạc. Hạn chế ăn các loại thức ăn chứa nhiều hóa chất, phẩm màu, thức ăn nhanh, nhiều dầu mỡ, đường, muối…
Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò rất lớn trong việc kiểm soát bệnh lý gan. Tuy nhiên, các thực đơn có sẵn của người khác (thường thấy ở trên mạng) chỉ mang tính tham khảo, không nên áp dụng theo vì mỗi người bệnh sẽ có bệnh tình khác nhau, từ đó chỉ định về dinh dưỡng hoàn toàn khác nhau. Người bệnh gan cần được thăm khám trực tiếp để xác định chính xác tình trạng và mức độ của bệnh, từ đó, các chuyên gia dinh dưỡng sẽ thiết kế một thực đơn chuẩn xác và phù hợp về loại và lượng thực phẩm trong khẩu phần ăn hàng ngày. Sau khi tính toán khẩu phần, khâu tiết chế lên thực đơn và chế biến món ăn sao cho đảm bảo nguyên tắc dinh dưỡng là khâu vô cùng quan trọng.
Tại Trung tâm Dinh dưỡng – Y học Vận động Nutrihome, đội ngũ chuyên gia hàng đầu, bác sĩ giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm sẽ trực tiếp thăm khám, tư vấn và đưa ra các phác đồ phù hợp cho từng người bệnh.
Nhờ vào cơ sở các phát hiện y học quan trọng về tế bào Kupffer, các nhà khoa học nhấn mạnh kiểm soát tế bào Kupffer trước sự tấn công thường xuyên của các yếu tố độc hại nội, ngoại sinh là mục tiêu mới trong phòng, trị các bệnh lý về gan.
Gần đây bằng những thành tựu vượt trội của ngành công nghệ sinh học phân tử, các nhà khoa học Mỹ đã ứng dụng thành công tinh chất Wasabia và S.Marianum thiên nhiên giúp kiểm soát hiệu quả hoạt động tế bào Kupffer.
Nhiều nghiên cứu tại Nhật Bản và Đức cho thấy, sử dụng tinh chất Wasabia và S. Marianum có tác dụng kiểm soát tế bào Kupffer hoạt động quá mức giúp giảm trên 50% các chất gây viêm TNF-α, TGF-β và Interleukin. Nhờ đó giảm quá trình viêm và tổn thương gan, đồng thời giảm sản xuất các thành phần mô sợi nên tránh gan xơ hóa.
Xơ gan là con đường ngắn nhất dẫn đến ung thư gan, do đó hạn chế bia rượu, có cách hóa giải gan khỏi vòng vây của rượu bia, xây dựng lối sống lành mạnh, khoa học và đặc biệt chủ động kiểm soát tế bào Kupffer bằng cách bổ sung các tinh chất thiên nhiên như Wasabia và S.Marianum là cách chăm sóc và bảo vệ lá gan theo khoa học và hiệu quả nhất.